Stratagemma abile ma disonesto - Valerio Massimo

Il comandante dei Volsci, Tullio, contando sulla sua autorevolezza, con una bugia ben studiata riesce a spingere gli ignari Romani ad offendere i Volsci e di conseguenza a provocare facilmente in questi ultimi la ribellione.

Volscorum ducis Tulli execrabile consilium; qui ad bellum inferendum Romanis maxima cupiditate accensus, cum aliquot adversis proeliis contusos animos suorum et ob id paci proniores animadverteret, insidiosa ratione quo volebat conpulit: nam cum spectandorum ludorum gratia magna Volscorum multitudo Romam convenisset, consulibus dixit vehementer se timere ne quid hostile subito molirentur monuitque ut essent cautiores et protinus ipse urbe egressus est. Quam rem consules ad senatum detulerunt. Qui, tametsi nulla suspicio suberat, auctoritate tamen Tulli commotus ut ante noctem Volsci abirent decrevit. Qua contumelia inritati facile inpelli potuerunt ad rebellandum. Ita mendacium versuti ducis simulatione benivolentiae involutum duos simul populos fefellit, Romanum, ut insontes notaret, Volscum, ut deceptis irasceretur.

Valerio Massimo, Fact. et dict. mem. 7. 3 (ext.). 10

Riconosci: le finali.