Questo brano è una testimonianza esemplare del caratteristico pragmatismo latino: a detta di Cicerone, infatti, la realizzazione concreta della virtù si ha solo in un buon governo dello Stato, e non nelle parole dei filosofi che disquisiscono nel chiuso delle loro scuole. Nihil enim dicitur a philosophis, quod quidem recte honesteque dicatur, quod non ab iis partum confirmatumque sit, a quibus civitatibus iura discripta sunt. Unde enim pietas, aut a quibus religio? Unde ius aut gentium aut hoc ipsum civile quod dicitur? Unde iustitia fides aequitas? Unde pudor continentia fuga turpitudinis adpetentia laudis et honestatis? Unde in laboribus et periculis fortitudo? Nempe ab iis qui haec disciplinis informata alia moribus confirmarunt, sanxerunt autem alia legibus. Quin etiam Xenocraten ferunt, nobilem in primis philosophum, cum quaereretur ex eo quid adsequerentur eius discipuli, respondisse ut id sua sponte facerent quod cogerentur facere legibus. Ergo ille civis qui id cogit omnis imperio legumque poena, quod vix paucis persuadere oratione philosophi possunt, etiam iis qui illa disputant ipsis est praeferendus doctoribus. Quae est enim istorum oratio tam exquisita, quae sit anteponenda bene costitutae civitati publico iure et moribus? Equidem quem ad modum "urbes magnas atque imperiosas", ut appellat Ennius, viculis et castellis praeferendas puto, sic eos qui his urbibus consilio atque auctoritate praesunt, iis qui omnis negotii publici expertes sint, longe duco sapientia ipsa esse anteponendos. Cicerone, De republica 1. 2
Riconosci: il valore sintattico di tutti i congiuntivi; le relative proprie ed improprie. |
Cerchi altri brani di Cicerone? Clicca qui.
sei il visitatore numero
|